پرورش ماهی گرمابی کپور

پرورش ماهی گرمابی کپور

به ماهیانی که در مناطق نیمه گرم و گرمسیر زندگی می‌کنند، ماهیان گرم آبی می‌گویند. دمای مناسب رشد در گروه‌های مختلف تفاوتهایی دارد.

تقسیم بندی پرورش ماهی از نظر درجه حرارت 

از نظر درجه حرارت و دمای رشد مناسب برای پرورش، ماهیان را به دو گروه بزرگ ماهیان سرد آبی و گرم آبی تقسیم می‌کنند.

1 – پرورش ماهیان سرد آبی 

ماهیان سرد آبی به ماهیانی گفته می شود که در میانگین حرارتی 7 تا 17 درجه سانتیگراد به خوبی رشد می کنند (بهترین دمای رشد 14 درجه سانتیگراد می‌باشد). بیشتر گونه های آزاد ماهیان در این گروه جای می‌گیرند و بیشتر گونه های آن از طریق تکثیر مصنوعی به منظور حفظ ذخایر منابع آبی یا صید ورزشی و یا تولید گوشت، تکثیر و پرورش داده می‌شوند. 

از اختصاصات ویژه این ماهیان وجود دندان در دهان، فلس‌های نقره فام و حفره دهانی نسبتا بزرگ و باله مخرجی کوتاه و یک باله چربی کوچک در روی ساقه دمی و باله دمی هموسرک است. از ماهیان مشهور این گونه که در ایران تکثیر و پرورش داده می شود، قزل آلای رنگین کمان است که در مزارع پرورش داده می شود. 

 2– پرورش ماهیان گرم آبی 

به ماهیانی که در مناطق نیمه گرم و گرمسیر زندگی می‌کنند، ماهیان گرم آبی می‌گویند. دمای مناسب رشد در گروه‌های مختلف تفاوتهایی دارد.کپور ماهیان پرورشی(کپور معمولی و کپور ماهیان چینی) از دمای 10 تا 30 درجه سانتیگراد تغذیه می‌کنند و دمای مناسب رشد آنها 18 تا 25 درجه سانتیگراد می باشد. 

در حالی که رشد ماهیانی مانند تیلاپیا در دمای بالاتر نیز امکان پذیر است. تغذیه و رشد کپور ماهیان در دمای بالاتر از 28 تا 30 درجه سانتیگراد کاهش و یا قطع می‌شود. از طرف دیگر در دمای پایین تر از 15 درجه سانتیگراد هم تغذیه قطع یا به کندی انجام می‌شود.

انواع ماهیان گرم آبی 

ماهیان گرم آبی به گروهی از ماهیان گفته می شود که رشد و تولید مثل آنها در آبهای گرم صورت می گیرد و با توجه به گونه های (مختلف) آنها جهت تکثیر و رشد خود، به دماهای مختلفی نیاز دارند. به طور مثال دمای مناسب رشد کپور ماهیان چینی 25 – 18 درجه سانتیگراد می باشد. این گروه از ماهیان در دمای بالای 10 تا 30 درجه سانتیگراد تغذیه می کنند. 

ماهیان گرم آبی دیگری نیز وجود دارند که در دمای بالاتر از دمای مذکور هم رشد می‌کنند که در حال حاضر در سیستم پرورش ماهی ایران از این ماهیان استفاده نمی‌شود. ماهیان گرم آبی که در حال حاضر در ایران پرورش داده می‌شوند عبارتند از ماهی کپور معمولی و کپور ماهیان چینی شامل، کپور نقره ای یا فیتوفاگ، کپور علف خوار یا آمور و کپور سرگنده یا بیگ هد. قابل ذکر است که ماهی سیم هم اخیرا تکثیر و در بعضی از مزارع پرورش داده می شود.

 

معرفی گونه های پرورشی ماهیان گرمابی کشور

ماهی کپور معمولی(Cyprinus Carpio)     

بدن فشرده، پشت کمانی شکل، باله پشتی بلند، فلس‌ها درشت در قسمت پشت خاکستری تیره یا قهوه‌ای متمایل به زرد، جوانب زرد طلایی می باشد. بخش  پایینی باله دمی قرمز رنگ می‌باشد. همه چیز خوار است و عمدتاً از لارو حشرات، تغذیه می‌کند. غذای دستی این ماهی بیشتر شامل سبوس غلات، انواع کنجاله ها و کنسانتره می‌باشد. به طور کلی این ماهی کفزی خوار است.

 

کپور علفخوار(آمور) یا Ctenopharyngodon idella

 شکل بدن تقریبًا دوکی شکل، فلس‌ها درشت، رنگ پشت بدن خاکستری و شکم خاکستری روشن می‌باشد. در مراحل لاروی از پلانکتون‌های جانوری و به مرور با افزایش وزن از گیاهان آبزی نرم و سپس از همه نوع گیاه آبزی، جلبک‌های ریسه‌ای و گیاهان عالی تغذیه می‌کند.

کپور نقره ای یا فیتوفاگ(Hypophthalmichthys  molitrix  )

فلسها ریز، بدن فشرده، رنگ بدن سفید نقرهای می باشد. بطورکلی از پلانکتون‌های گیاهی تغذیه می‌کند و جزء فیلتر کنندگان می باشد. میزان کشت در روش کشت توام در استخرهای خاکی پرورش ماهیان 50 تا 70 درصد است.

ماهی کپور سرگنده (nobilis aristichthys)

سربسیار بزرگ، بدن از طرفین فشرده، در پشت و قسمت فوقانی سیاه و روشن طرفین و سطح شکمی سفید نقره ای می‌باشد. بسیاری از ویژگی‌های ساختمانی و زیستی این ماهی شبیه کپور نقره ای است. از زئوپلانکتونها و به مرور از پلانکتونهای جانوری و پلانکتونهای گیاهی بزرگ تغذیه می‌نماید.

گونه های اردک ماهی، ماهی سوف و لای ماهی منظورکنترل بیولوژیک ماهیان هرز،  احیای لجن کف و سایر موارد با گونه های اصلی کشت می‌شوند.

تغذیه

کپور ماهیان کف گرد بوده و از کف دریاچه تغذیه می‌کنند بخش عمده غذای آنها از دانه و ریشه گیاهان آبزی می‌باشد و همچنین از جلبک، لارو، حشرات، صدف و بسیاری دیگر از موجودات ریز تغذیه می‌کنند. برای خوردن غذا دهان خود را کاملا باز کرده و مثل جارو برقی طعمه‌ها را می‌مکند و با بهم ریختن مواد ته نشسته از کف آب آنها را بهم زده و ابری از مواد ته نشین شده را به بالا میفرستند.

تولید مثل

کپور وحشی و معمولی در اواخر بهار و اوایل تابستان در زمانیکه درجه حرارت آب از ۱۸ سانتیگراد بیشتر نباشد شروع به تخم‌ریزی می‌کند . تخم‌ها در نقاط کم عمق و مناطقی که پوشیده از علف هستند و در معرض تابش نور خورشیدند به ساقه و برگ گیاهان زیر آب متصل‌اند. این تخم‌ها ظرف پنج تا هشت روز در حالی که همچنان به ساقه متصل‌اند بارور می‌شون . استخرها بایستی از گیاهان آبزی پوشیده باشند چون تخم‌های کپور بایستی به آنها بچسبند تا تفریخ شوند. تنها برخی گیاهان برای این منظور مناسبند که عبارتند از:

چمن دم روباهی ، شبدر سوئدی، شبدر چمنی، جگن ، سازو. در غیر اینصورت می‌توان بطور مصنوعی از شاخه‌های کاج یا از حصیرهای ساخته شده استفاده کرد.

تعریف هوادهی

هوادهی عملی است که طی آن آب وهواباهم مخلوط شده و درنتیجه میزان اکسیژن محلول درآب به حداشباع نزدیکترمیشودواکسیژن موردنیاز برای مصرف ماهی تامین می گردد.

منابع تامین اکسیژن آب استخر

1- ورودوخروج آب ازمحیط پرورش بطوردائم

2- بکارگیری دستگاه های هواده 

3- استفاده ازامکانات قابل دسترس مثل برج هواده

4- ریزش آب ازلوله سوراخدارنصب شده برروی دیواره استخر

5- به گردش درآوردن آب استخر بوسیله پمپ آب

6- تزریق هوابه آب استخربوسیله دمنده های هوا

7- باد و گیاهان

شوری آب 

    تغییرات در شوری آب یا نمک های محلول در آب در انتخاب گونه اهمیت دارد  برخی از گونه ها دارای مقاومت نسبت به تغییرات شوری می‌باشند. مانند تیلاپیا ،گربه ماهیان و کپور ماهیان هندی ولی کپور معمولی در آب شیرین قابل پرورش است و در شوری بالا رشد مناسبی ندارد.                            

منبع:emdadkeshavarz